بذر هیبریدی چیست و چه تاثیری در کشاورزی دارد؟

بذر هیبریدی از پیوند دو والد که از لحاظ ژنتیکی متمایز هستند، ایجاد شده و در نهایت به بذری تبدیل می‌شود که ویژگی‌های هر دو والد را داراست. این بذر توسط انسان و از طریق گرده افشانی مصنوعی تولید می‌شود و امروزه در کشاورزی مدرن، تولید آن رایج است. می‌توان گفت یکی از دلایل افزایش چشمگیر تولیدات کشاورزی، بذر هیبرید بوده است. در ادامه این مقاله میخواهیم به صورت کامل به بررسی بذر هیبریدی و تاثیرات آن در کشاورزی بپردازیم.

بذر هیبریدی چیست؟

همانطور که از نام این بذر مشخص است، بذر هیبریدی به والدین خود برتری دارند چرا که ترکیبی از صفات مفید هر دو والد خود هستند. به عبارتی دیگر این بذرها برای دستیابی به ویژگی‌های بهتر، از الحاق دو یا چندین گیاه بدست می‌آیند و بدین ترتیب بهترین گزینه برای کاشت محصولات و بهره‌برداری از آن هستند.

همچنین بذرهای هیبریدی منجر به تولید گیاهان و درختانی خواهد شد که در برابر آفت‌ها و بیماری‌ها مقاومت بیشتری داشته و همچنین دارای میوه‌ها و محصولات درشت‌تر و مرغوب‌تری خواهند بود. در نتیجه باعث افزایش راندمان محصولات کشاورزی و حتی تسهیل فرآیند برداشت محصولات نیز می‌شود. نکته دیگر اینکه گیاهانی که با بذرهای هیبریدی رشد می‌کنند، نمی‌توان از بذرهای آن برای رشد همان گیاه استفاده کرد و به عبارتی دیگر بذرهایی تولید می‌کنند که عقیم هستند و به هیچ وجه رشد نخواهند کرد.

تاریخچه بذرهای هیبریدی

استفاده از بذرهای هیبریدی به دهه 1920 برمی‌گردد. اولین گیاهی که توسط بذر هیبریدی ایجاد شد، ذرت بود که توسط هنری والاس بر اساس برخی از اکتشافات و با هدف کاهش هزینه‌ها صورت گرفت. این آزمایش بعدها به بذر برنج و سپس به سایر محصولات غذایی مانند گوجه فرنگی، فلفل دلمه‌ای و حتی درختان نیز گسترش یافت. امروزه بذرهای هیبریدی حاصل ترکیب چندین گیاه نیز وجود دارند که از ترکیب ویژگی‌های آنها به وجود آمده‌اند.

بذر هیبریدی چگونه تولید می‌شود؟

همانطور که گفته شد بذر هیبریدی از تلاقی دو یا چند گونه مختلف از گیاهان به وجود می‌آیند. این تلاقی شامل برداشتن گرده از گل نر یک گیاه و انتقال دادن آن به قسمت ماده گیاهی دیگر است. هنگامی که تخمدان گل ماده گرده افشانی شد، شروع به تشکیل میوه می‌کند. دانه‌هایی که در داخل میوه رشد می‌کنند، بذر هیبریدی هستند. تولیدکنندگان این بذرها گیاهان والد را با یکدیگر تلاقی می‌دهند و نتایج به دست آمده را ثبت می‌کنند تا به فرمولی برسند که نتایج عالی داشته باشد. این فرآیند ممکن است سالها طول بکشد.

بذرهای هیبرید در برابر عوامل بیماری زا مقاومت بیشتری داشته و دارای ویژگی هایی چون خوشمزگی، بهره وری بالا، بلوغ زودرس و… می‌باشند. به طور کلی بذرهای هیبریدی نسبت به بذرهای محلی عملکرد و راندمان بالایی دارند و با شرایط آب و هوایی سازگارتر هستند که این موارد در کشاورزی بیشترین اهمیت را دارند.

آیا می‌توان از بذر هیبرید بذرگیری کرد؟

هیبریداسیون بصورت طبیعی نیز می‌تواند اتفاق بیفتد اما دانه‌های هیبرید شده اغلب به عنوان بذر F1 (عقیم شده) برچسب میخورند. چرا که این گونه بذرهای برای یک صفت یا ویژگی خاصی ایجاد شده‌اند و به واریته‌های اصلی برای رشد بهتر و عملکرد بالا را در خود دارند. بذرهای F1 را نمی‌توان برای سالهای بعد نیز ذخیره و استفاده کرد از این رو کشاورزانی که از بذرهای هیبریدی استفاده می‌کنند باید هر سال بذر جدیدی خریداری نمایند.

مزایای استفاده از بذرهای هیبریدی

اغلب افراد نگران ضعف غذایی و کمبود ویتامین در محصولاتی که با بذر هیبرید تولید می‌‌شوند هستند و تصور می‌کنند این گیاهان به دلیل دستکاری‌های ژنتیکی ممکن است از لحاظ بهداشتی مناسب نباشند. اما باید گفت محصولات بدست آمده از این گونه بذرها اصلاح شده هستند و بر خلاف کشاورزی ارگانیک نیستند. از طرفی برای تولید اینگونه بذرها، هیچگونه دستکاری ژنتیکی انجام نمی‌شود. در محصولاتی که تغییر ژنتیک می‌یابند، دی‌ان‌ای و ژن‌هایی از یک موجود زنده دیگر را با گیاه پیوند می‌زنند و نقشه ژنتیکی آن را تغییر می‌دهند که این محصولات در تقابل با خلقت و طبیعیت هستند و با عنوان “تراریخته” شناخته می‌شوند. این در حالی است که در بذرهای هیبریدی ویژگی‌ها و صفات برتر چندین گیاه با یکدیگر ترکیب می‌شوند تا محصولی باکیفیت تولید شود. از جمله مزایای بذرهای هیبریدی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• رشد سریع‌تر و آسان‌تر نسبت به بذرهای محلی
• تولید میوه مرغوب‌تر و بهتر
• دارای بازده بهتر نسبت به سایر بذرها
• مقاومت بالا در برابر انواع بیماری‌ها و آفات
• سازگاری با آب و هوا
• صرفه جویی در مصرف آب

بذرهای مورد استفاده در گلخانه‌های هیدروپونیک ارس تارلا امین و امیر

همانطور که گفته شد، بذرهای هیبرید با بذرهای تراریخته کاملا متفاوت هستند. در بذرهای تراریخته ژنتیک و به عبارتی DNA گیاهان در آزمایشگاه‌ها تغییر می‌یابد که عوارض زیادی به انسان و محیط زیست به وجود می‌آورد و خلاف کشاورزی ارگانیک است. بذرهای هیبریدی تمامی خواص مفید والد خود را دارند و هیچگونه تغییر ژنتیکی روی آنها انجام نمی‌گیرد و به طور کلی تحولی بزرگ در صنعت کشاورزی هستند و با کشاورزی ارگانیک همسو می‌باشند. بذرهای محصولات گلخانه‌های هیدروپونیک ارس تارلا امین و امیر نیز هیبریدی وارداتی از کشور هلند می‌باشد. بر خلاف عمده محصولات گلخانه‌‌ای که کمیت بسیار و کیفیت پایین دارند و از طعم و بوی واقعی محصول چیزی در آن‌ها باقی نمانده، محصولات آتاویتا یادآور عطر و طعم گذشته است؛ زمانی که محصولات بو و مزه غلیظ و واقعی خود را داشتند.