معجزه‌ای به نام هیدروپونیک و دستاوردهای آن برای انسان و طبیعت

انسان امروزی به دریافت نتایج سریع و آسان علاقه وافری نشان می‌دهد. یکی از روش‌های سریع و آسان برای برطرف‌سازی نیازهای غذایی مرتبط با حوزه کشاورزی و باغداری، کشت هیدروپونیک است. کشت هیدروپونیک یک روش محبوب و دستاوردی منحصر به فرد از مدرنیته است که در آن به جای پرورش گیاه در خاک، از بستری مایع برای پرورش گیاهان استفاده می‌شود. در این روش کشت نه تنها  از دردسرهای کشاورزی سنتی خبری نیست، بلکه محصولات مورد نظر در حجمی انبوه و کیفیتی در خور تعریف تولید می‌شوند. در روش کشت هیدروپونیک می‌توان در هر فصل از سال و در هر اقیلم جغرافیایی میوه، سبزی و صیفی‌جات باکیفیت در حجم انبوه تولید کرد. در این گفتار به بررسی دستاوردهای کشت هیدروپونیک برای انسان و طبیعت می‌پردازیم.

دستاوردهای کشت هیدروپونیک برای انسان

افزودن تکنولوژی و دانش فنی به روش‌های سنتی توسط انسان معمولا به دریافت نتایج سریع‌تر و باکیفیت تر منجر می‌شود. روش کشت هیدروپونیک روشی مبتنی بر دست‌ورزی در روند طبیعی کاشت و برداشت محصولات خوراکی است که دستاوردهای زیادی برای انسان به ارمغان آورده است. از جمله این دستاوردها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

صادرات موفق و ارزآوری بی‌نظیر

اگرچه راه‌اندازی گلخانه برای شروع کشت هیدروپونیک نیازمند به تامین هزینه‌های فراوانی است اما تولید  انبوه گیاهان باکیفیت و امکان صادرات موفق این محصولات، می‌تواند هزینه‌ها را جبران و سودآوری مطلوبی داشته باشد. یکی از دستاوردهای بی‌نظیر کشت به روش هیدروپونیک، امکان تولید گیاهان باکیفیت صادراتی و در حجم انبوه است. صادرات محصولات باکیفیت هیدورپونیک در سال‌های اخیر ارزآوری مطلوبی برای کشور داشته است. سه نمونه از محصولات صادراتی که به روش هیدروپونیک تولید و در بسته‌بندی‌های ویژه به کشورهای مقصد صادر می‌شوند به شرح زیر هستند:

صادرات گوجه فرنگی هیدروپونیک

 چون گوجه فرنگی‌هایی که به روش کشت هیدروپونیک تولید می‌شوند، دارای کیفیت بالا، پوستی ضخیم و ظاهری زیبا هستند، از محبوبیت بالایی در بازار جهانی برخودارند. این محصول به مدت 4 سال است که‌ به روش هیدروپونیک در گلخانه‌ها کاشت و  در مرحله قبل از قرمز شدن، برداشت و صادر می‌شود. مجموعه‌های هیدروپونیک کشور و در راس آن‌ها برند آتاویتا (دارای بزرگ‌ترین گلخانه هیدروپونیک تمام شیشه‌ای کشور) در سال‌های اخیر توانسته‌اند حجم زیادی از گوجه فرنگی را به کشورهایی مانند روسیه صادر کنند و از این طریق ارزآوری مناسبی برای کشور داشته باشند.

صادرات فلفل دلمه‌ای هیدروپونیک

 صادرات فلفل دلمه‌ای هیدروپونیک یکی دیگر از روش‌های ارزآوری از طریق فرآورده‌های مربوط به کشت هیدروپونیک است. فلفل دلمه‌ای‌های تولید شده در مجموعه هیدروپونیک آتاویتا از کیفیت بالایی برخوردار هستند و عطر و طعم ویژه آن‌ها باعث می‌شود در بازار جهانی طرفداران زیادی داشته باشند. اخیرا کشورهای حوالی خلیج فارس به فهرست کشورهایی که صادرات فلفل دلمه‌ای هیدروپونیک به آن‌ها انجام می‌شود، اضافه شده اند و این امر در گسترش ارزآوری از طریق صادرات غیر نفتی تاثیر مثبتی داشته است.

صادرات بادمجان هیدروپونیک

بادمجان هم یکی دیگر از محصولات هیدروپونیک است که به کشورهای همسایه صادر می‌شود. بادمجان هیدروپونیک جزء صیفی‌جاتی است که از طریق صادرات آن می‌‌توان برای کشور ارزآوری داشت.

کشاورزی بدون محدودیت

دور زدن محدودیت‌های فیزیکی و زمانی همیشه برای انسان جذاب و دوست داشتنی بوده و هست. در روش کشت هیدروپونیک به دلیل سیستم نوری و آبرسانی مصنوعی، رسیدن به نتیجه نهایی و برداشت محصول در هر فصلی از سال و هر ساعتی از شبانه روز مقدور است. دسترسی آسان به انواع گیاهان دارویی، سبزی و صیفی‌جات و میوه‌های پرطرفداری که فصل برداشت آن‌ها در طبیعت بسیار کوتاه است مانند توت فرنگی از مزایای جذاب کشت به روش هیدروپونیک است. امکان تاسیس گلخانه شیشه‌ای در زمین‌های بایر و اقلیم‌های نامناسب و تولید محصولات سبزی، صیفی و میوه باکیفیت و تازه در مکان‌هایی که به دلیل شرایط جغرافیایی امکان رشد طبیعی محصول وجود ندارد، تجربه هیجان‌انگیزی است که از دستاوردهای بی‌نظیر گلخانه‌های هیدروپونیک به حساب می‌آید.

ریسک کم هدر رفت سرمایه

کشاورزی سنتی و علی الخصوص کشاورزی دیمی که در بیشتر مناطق کشور ما به دلیل کمبود ذخایر آب از این روش استقبال بیشتری شده است، با محدودیت‌هایی مواجه هستند. در پاره‌ای از اوقات در روش کشت سنتی اختلالاتی به وجود می‌آید، در واقع در روش کشت سنتی هدر رفت کل محصول و سرمایه کشاورز به دلایلی مانند هجوم آفات یا خشکسالی محتمل است.  اما در روش کشت هیدروپونیک همه چیز تحت کنترل همه جانبه انسان و تجهیزات پیشرفته صورت می‌گیرد و احتمال سوددهی کاشت محصول به روش هیدروپونیک، بسیار بالاتر از ریسک ضرر آن است. مهم‌ترین هزینه برای شروع درآمدزایی در روش کشت هیدروپونیک احداث و تجهیز گلخانه است، در واقع بلافاصله پس از احداث یک گلخانه شیشه‌ای درآمدزایی آغاز می‌شود. چون در روش کشت هیدروپونیک که در گلخانه شیشه‌ای صورت می‌گیرد مصرف آب، کود و ریز مغذی‌های مورد نیاز گیاه به صورت بهینه و در حداقل میزان ممکن صورت می‌گیرد. از طرفی با احداث گلخانه شیشه‌ای می‌توان در فضایی کوچک مقدار زیادی محصول باکیفیت تولید کرد.

محصول سالم و باکیفیت

چون در روش کشت هیدروپونیک گیاهان در بستری از سیلات مغذی به جای خاک رشد می‌کنند، احتمال انتقال بیماری و آفات از خاک به گیاه به صفر می‌رسد و این موضوع باعث عدم نیاز به استفاده از انواع آفت کش‌ها می‌شود. عدم استفاده از آفت کش‌ها باعث تولید محصولی باکیفیت‌تر و هم‌چنین هوایی پاک‌تر و سالم‌تر می‌شود. محصولات تولید شده به روش هیدروپونیک به دلیل کنترل کیفیت در مراحل مختلف رشد، محصولاتی کاملا سالم، باکیفیت و دارای ارزش غذایی بالایی هستند.

یکی دیگر از مزایای بارز کشت هیدروپونیک تولید سویه‌های جدیدی از گیاهان باکیفیت غذایی دلخواه در این گلخانه‌ها است. در مناطقی از جهان که مردم از کمبود برخی از مواد معدنی و ویتامین‌های موجود در مواد غذایی رنج می‌برند، می‌توان با تولید سویه‌های غنی شده گیاهان از املاح معدنی و ویتامین‌های مورد نیاز با اصلاح نظام تغذیه‌ای به ارتقا سطح سلامت جامعه کمک کرد. در روش کشت هیدروپونیک امکان افزودن این ریز مغذی‌ها به سیالات تغذیه‌کننده گیاه و انتقال این مواد ضروری از طریق مصرف گیاهان هیدروپونیک به بدن انسان به راحتی میسر است.

نیاز به نیروی کار کمتر

به دلیل افزایش مشغله‌های انسان امروزی سیستم‌های اتوماتیک و نیمه اتوماتیک که به رفع نیازهای مختلف انسان می‌پردازند از محبوبیت بالایی برخوردار هستند. سیستم گلخانه‌های هیدروپونیک به گونه‌ای طراحی شده است که نیاز به نیروی کار برای تولید محصولات بسیار کمتر از نیرو کار برای انجام کشاورزی سنتی است. علاوه بر اینکه در این سیستم کشت، نیاز به نیروی انسانی کمتر از روش کشت سنتی است، در این روش حجم محصول تولید شده چندین برابر حجم تولیدی آن با روش کشت سنتی است.

دستاوردهای کشت هیدروپونیک برای محیط زیست

کشت هیدروپونیک علاوه بر دستاوردهای فراوان برای انسان، مزایای زیادی هم برای طبیعت و محیط زیست دارد. در واقع کشت هیدورپونیک روشی دوست‌دار طبیعت است که مخاطرات احتمالی ناشی از کشاورزی سنتی را برای هوا، خاک و آب به حداقل می‌رساند. بعضی از دستاوردهای کشت هیدروپونیک برای طبیعت به شرح زیر هستند.

عدم انتشار آلاینده‌های زیست محیطی

از آنجایی که برای انتقال مواد غذایی از مکان‌های دور به بازار مصرف از وسایل حمل و نقل مختلف استفاده می‌شود و این وسایل با سوزاندن سوخت‌های فسیلی میزان زیادی از گازهای گلخانه‌ای را به جو منتشر می‌کنند.  بنابراین با ایجاد یک گلخانه شیشه‌ای هیدروپونیک در نزدیکی بازار مصرف، می‌توان میزان سوختی که برای انتقال محصولات مصرف می‌شود را کاهش و آلودگی ناشی از سوخت فسیلی را کم کرد.

مصرف بهینه آب

در کشت هیدروپونیک آب کمتری نسبت به کشت سنتی محصولات مصرف می‌شود و این مورد یکی از بهترین مزیت‌های کشت هیدروپونیک برای محیط زیست است. در روش کشت سنتی چون از خاک برای رشد گیاهان استفاده می‌شود، خاک مقدار زیادی از آب را به خود جذب می‌کند و به عبارتی آب هدر می‌رود. ولی در روش کشت هیدروپونیک، یک مخزن آب وجود دارد تا آب داخل یک چرخه کاملا بسته حرکت کند و بعد باز به مخزن برگردد که در این روش استفاده بهینه‌ای از آب صورت می‌گیرد.

هیدروپونیک و هوای سالم‌تر

در فرایند کشت سنتی برای از بین بردن علف‌های هرز و یا آفات گیاهی از مواد شیمیایی مانند آفت کش‌ها و علف کش‌ها استفاده می‌شود. ورود حجم زیادی از این ترکیبات مضر به جو می‌تواند باعث آلودگی هوا و آسیب به سلامتی انسان و سایر موجودات زنده شود. در روش کشت هیدروپونیک نیازی به استفاده از علف کش‌ها و آفت کش‌ها نیست و این موضوع یکی از ابعاد دوستی این روش مدرن کشاورزی با طبیعت است.

هیدروپونیک و کمک به حفظ چرخه طبیعت

خاک بخش مهمی از چرخه بازیافت طبیعت و یکی از مهم‌ترین عناصر ضروری برای تدوام حیاط در زمین است. بهره‌گیری از روش کشت هیدروپونیک می‌تواند با اشغال مساحت کمتر و جلوگیری از شسته شدن خاک توسط روان آب‌های ناشی از آبیاری زمین‌های کشاورزی سنتی، از تخریب و فرسایش خاک‌های مفید جلوگیری کند. چون خاک‌های کشاورزی معمولا محل زندگی میکروارگانسیم‌هایی هستند که مصارف دارویی و صنعتی متفاوت دارند، حفظ خاک از بهترین دستاوردهای کشت هیدروپونیک برای خدمت به طبیعت به حساب  می‌آید.

سخن آخر

کشت هیدروپونیک یکی از بهترین‌ دستاوردهای کشاورزی مدرن است که مزایای زیادی برای انسان و محیط زیست دارد. تاسیس گلخانه‌های هیدروپونیک علاوه بر مزایای گفته شده برای انسان و محیط زیست، می‌تواند یک سرمایه‌گذاری کم ریسک و پرسود به شمار رود. چون محصولات کشاورزی تولید شده در کشور ما از محبوبیت بالایی در بازار جهانی برخوردارند و تولید محصولات با هزینه ریالی و فروش آن‌ها به قیمت دلاری، می‌تواند سود کلانی برای تولیدکننده به ارمغان بیاورد. پیشنهاد تاسیس گلخانه هیدروپونیک برای افرادی که به این حوزه علاقه‌مند هستند می‌تواند یک پیشنهاد مقرون به صرفه باشد. آتاویتا بزرگ‌ترین گلخانه هیدروپونیک تماما شیشه‌ای کشور و منطقه با سابقه درخشان در زمینه تولید و صادرات انواع محصولات هیدروپونیک آماده ارائه مشاوره و همکاری با داوطلبان برای تاسیس و توسعه گلخانه‌های هیدروپونیک در سراسر کشور است.