راهکارهای مدیریت آفات و استفاده صحیح از آفت کش ها

همانطور که می‌دانید امروزه مصرف بیش از حد سموم (آفت‌کش‌ها، قارچ‌کش‌ها، علف‌کش‌ها و…) باعث شده است علاوه بر آلوده شدن محیط زیست، مواد خوراکی مورد مصرف مردم نیز آلوده شده و تداخل در جمعیت‌ها ایجاد شود. از آنجایی که محیط گلخانه به طوری ساخته شده است که موجب نگه داشت انرژی خورشید می‌شود، گیاهان چه در زمستان و چه در تابستان به خوبی محافظت می‌شوند. از این رو آفات و علف‌های هرز این مکان را همیشه تهدید می‌کنند. در این مقاله می‌خواهیم در مورد راهکارهای مدیریت آفات در گلخانه ها و استفاده صحیح از آفت کش‌ها صحبت کنیم.

مدیریت آفات در گلخانه‌ها

یکی از اصلی‌ترین دلایلی که باعث کم شدن محصولات کشاورزی می‌شوند، آفات هستند. شایع‌ترین روش برای دفع آفات نیز استفاده از سموم کشاورزی است. اما این سموم، علاوه بر هزینه‌بر بودن، باعث بروز خسارات زیادی در محصولات شده و همچنین خطرات بسیاری برای انسان‌ها و محیط زیست بر جا می‌گذارد. مطالعات نشان داده اند تا کنون 50 نوع سرطان ریه شناسایی شده، مربوط به استفاده از سموم کشاورزی بوده است. از طرفی دیگر، سموم کشاورزی این قابلیت را دارند که مدت زیادی در خاک فعال بوده و علاوه بر آسیب به محیط زیست، وارد زنجیره غذایی انسان‌ها گردند. از این رو مدیریت آفات در گلخانه ها از اهمیت زیادی برخوردار است.

کنترل دما برای مدیریت آفات در گلخانه ها

همانطور که در مقدمه مقاله نیز ذکر شد، آب و هوای گلخانه علاوه بر اینکه تاثیر زیادی در رشد و بهره‌وری گیاهان دارد، بلکه در رفتار آفات موجود در سیستم گلخانه نیز تاثیر می‌گذارد. از این رو، یکی از مهمترین اصول برای مدیریت آفات در گلخانه ها، کنترل دما می‌باشد. این روش باعث کاهش مصرف سموم کشاورزی نیز می‌شود. کنترل دما در گلخانه با جریان انداختن هوای اطراف گیاهان و تفکیک دمای شبانه روز، به ویژه در فصول گرم که شیوع آفات بیشتر است، همراه است. از این رو در فصول گرم سال در محیط گلخانه از تجهیزاتی مانند وسایل خنک کننده برای خنک نگه داشتن فضای گلخانه استفاده می‌شود. مطالعات نشان می‌دهند اگر در زمستان و تابستان، دمای گلخانه کنترل شده و دمای مناسبی در اختیار گیاهان قرار داده شود، مصرف سموم برای انواع کنه، ترپیس، شته و بیماری‌های قارچی تا حد زیادی کاهش پیدا می‌کند.

پیشگیری

یکی دیگر از راهکارهای مدیریت آفات در گلخانه‌ها و استفاده صحیح از آفت کش‌ها، پیشگیری است. رعایت این نکته باعث می‌شود مصرف سموم به صورت چشمگیری کاهش یابد که در ادامه به صورت مختصر به آن خواهیم پرداخت:

• تمیز نگه داشتن بسترهای کشت، زیر سکوها و دیواره‌ها
• ضدعفونی کردن وسایلی از قبیل بستر کشت، تمیز کردن سیستم آبیاری و…
• جلوگیری از تردد افراد غیر مسئول در گلخانه که موجب مصرف زیاد سموم در گلخانه‌ها می‌شود
• کاشت گیاهان در جایگاه واقعی آن‌ها

حفظ تعادل گیاه برای مدیریت آفات در گلخانه ها

یکی دیگر از راهکارهای مدیریت آفات در گلخانه‌ها حفظ تعادل گیاهان است. این تعادل مربوط به نور، دما، رطوبت و سایر عناصری است که گیاه با توجه به آن می‌تواند تعادل خود را حفظ کند. مثلا در فصل زمستان، هنگامی که نور به میزان کافی در گلخانه وجود ندارد و از سویی دیگر Co2 داخل محیط گلخانه باعث مسدود شدن هوای داخل گلخانه شده و در نتیجه گیاهان کمتر رشد می‌کنند. در این شرایط اکثر گلخانه داران تصور می‌کنند با دادن کود شیمیایی به گیاهان می‌توانند این کمبود را جبران کنند. در حالیکه اینکار باعث بهم خوردن تعادل گیاه شده و باعث ضعیف‌تر شدن بافت گیاه می‌شود.

استفاده صحیح از آفت کش‌ها

قبل از استفاده از آفت کش‌ها، نیروی کار باید آموزش مناسبی دریافت کنند. از این رو توصیه می‌شود قبل از استفاده از دستورالعمل‌ها و طرز استفاده از آن آگاه باشید. از جمله دیگر نکاتی که باعث استفاده صحیح از آفت کش ها می‌شوند عبارتند از:

• قبل از استفاده از آفت‌کش ها،  pH آب را تست کرده و آن را تنظیم کنید.
• هنگام مخلوط کردن آفت‌کش‌‌ها، به اندازه‌گیری دقت کنید.
• پس از مخلوط کردن آفت‌کش‌ها با آب، بلافاصله آن را استفاده کنید.
• سعی کنید در ساعات خنک شبانه روز (صبح یا عصر) سمپاشی کنید.
• از مخلوط کردن آفت‌کش‌ها با کود‌ها پرهیز کنید. مگر اینکه در دستورالعمل مصرف آن آمده باشد.
• آفت‌کش‌ها را بعد از آبیاری گیاهان استفاده کنید.

به تاخیر انداختن مقاومت آفات در برابر آفت‌کش‌ها

برای به تاخیر انداختن مقاومت آفات در برابر آفت‌کش‌ها باید به نکاتی توجه نمود. به عنوان مثال اگر می‌خواهید در میزان مصرف آن صرفه جویی کنید، این نکته مهم است که آفت‌کش‌ها در کشتن آفات موثر واقع شوند. باید گفت آفات می‌توانند در برابر آفت‌کش‌ها مقاوم شوند و مدیریت آفات در گلخانه‌ها را ناکارآمد سازند. مقاومت در آفات ماهیتی ژنتیکی دارد. یک حشره نمی‌تواند در طول عمر خود مقاوم شود. از این رو مقاومت با استفاده گسترده از یک آفت‌کش تحریک می‌شود، اما برخی از آفات فردی زنده می مانند و عوامل ژنتیکی را به نسل بعدی منتقل می کنند. از سویی دیگر آفات می‌توانند در برابر حشره‌کش‌هایی که هرگز در معرض آن قرار نگرفته‌اند نیز مقاوم شوند. این مورد می‌تواند زمانی اتفاق بیفتد که دو حشره کش عملکردی مشابه داشته باشند.

کلام پایانی

همانطور که تا پایان این مقاله همراه ما بودید، با افزایش روز افزون جمعیت و مصرف مواد غذایی، کنترل بیولوژیکی و کشت ارگانیک، می‌تواند از جمله موارد تاثیر‌گذار باشد. به همین دلیل مدیریت آفات در گلخانه‌ها علاوه بر ارتقاء درآمد کشاورزان، باعث افزایش کیفیت محصولات نیز می‌شود. همچنین استفاده صحیح از آفت‌کش‌ها علاوه بر کاهش هزینه‌ها، در حفظ سلامت محیط زیست نیز تاثیر بسیاری دارد. در حال حاضر کنترل بیولوژیک محصولات کشاورزی، یکی از ارکان اصلی توسعه کشاورزی پایدار در صنعت تولیدات گلخانه‌ای می‌باشد.

مهمترین نکته در کنترل بیولوژیک، شناخت درست آفات و دشمنان طبیعی آن‌هاست. همانطور که گفته شد، استفاده از تکنیک‌های کنترل بیولوژیک آفات به جهت حفظ سلامت محیط زیست و همچنین مصرف کنندگان مواد غذایی اهمیت بسیار زیادی دارد. در این روش از دشمنان طبیعی آفات برای از بین بردن علوفه هرز و بیماری‌های گیاهان استفاده می‌شود. کنترل بیولوژیکی آفات در گلخانه هیدروپونیک ارس تارلا امیر تحت عنوان برند آتاویتا نیز صورت می‌گیرد. در این مجموعه برای از بین بردن آفات از سن‌های شکارگر استفاده می‌گردد.