در طی سال‌های اخیر علاقه‌ی مردم به نحوه تولید غذا به شدت افزایش یافته است.به همین دلیل مصرف کنندگان بیشتر خواهان غذای ” سالم ” هستند که با روش‌های رشد آگاهانه تولید شده و در آنها آفت کش‌ها موجود نباشند. در نتیجه، مصرف‌کنندگان ترجیح می‌دهند تا غذای خود را پرورش دهند و بسیاری برای انجام این کار در حال بررسی روش کشت هیدروپونیک هستند. کشت هیدروپونیک روشی برای پرورش گیاهان بدون استفاده از خاک است. گیاهان به جای بیرون کشیدن مواد مغذی معدنی مورد نیاز برای رشد از زمین، تمام مواد مغذی خود را از طریق محلول غذایی که به ریشه‌هایشان عرضه می‌شود، دریافت می‌کنند. کشت هیدروپونیک مزایای متعددی دارد.

افرادی که فضای بیرونی محدود یا بدون فضای باز دارند، مانند ساکنان شهری، آپارتمان نشینان، یا اجاره نشینانی که نمی‌توانند باغی در فضای باز داشته باشند، رشد هیدروپونیک را بسیار مفید می‌دانند.

روش کار سیستم هیدروپونیک

رشد گیاه شامل فرآیندهای متابولیکی زیادی است. سه عنصر اصلی رشد گیاهان عبارتند از: مواد مغذی ضروری، آب و نور خورشید.
در باغ‌های سنتی، خاک به عنوان مخزن آب و مواد مغذی عمل می‌کند. سیستم هیدروپونیک با تامین مواد مغذی نیاز به خاک را از بین می‌برد. سیستم هیدروپونیک نیاز گیاه به خاک را با ارائه یک محلول آبی حاوی مواد مغذی که به صورت مستقیم ریشه‌های گیاه را تغذیه و هیدراته نگه می‌دارد، تامین می‌کند.
در سیستم رشد هیدروپونیک، گیاهان یا مستقیماً در محلول آبی معلق می‌شوند یا در محیطی بدون خاک مانند LECA، ورمیکولیت یا پرلیت رشد می‌کنند و ریشه‌های گیاهان محلول غذایی را در سیستم فعال یا غیرفعال دریافت می‌کنند.
سیستم‌های فعال از پمپ‌ها برای گردش و هوادهی محلول‌های غذایی استفاده می‌کنند و مواد مغذی را برای جذب به ریشه گیاه می‌رسانند. سیستم‌های غیر فعال پمپ یا قطعات متحرک ندارند. محلول‌های غذایی از طریق سیل، گرانش یا اثر مویرگی به ناحیه ریشه وارد می‌شوند.
از آنجایی که نور طبیعی در داخل خانه محدود است، گیاهانی که در سیستم هیدروپونیک رشد می‌کنند معمولاً نور تکمیلی دریافت می‌کنند. آویزان کردن چراغ‌ها در بالای گیاهان و کنترل روشنایی آن‌ها، چرخه‌های طبیعی نور روز و تاریکی را که گیاهان برای رشد به آن نیاز دارند، ایفا می‌کند.

مزایای کشت هیدروپونیک برای باغبانان

رشد گیاهان در سیستم هیدروپونیک مزایای زیادی دارد که برخی از برجسته‌ترین آنها به شرح زیر می‌باشد.

عملکرد بالاتر

کشت هیدروپونیک سه تا ده برابر بیشتر از کشاورزی معمولی در یک فضا باعث رشد محصول می‌شود. همچنین سرعت رشد گیاهان نیز در این روش حدودا 2 برابر می‌شود.

فصل رشد طولانی از مزایای کشت هیدروپونیک

آب و هوای سرد زمستان و طول روز کوتاه، رشد گیاه را متوقف می‌کند. اما با سیستم هیدروپونیک، گیاهان توانایی رشد را در تمام طول سال دارند زیرا پرورش دهنده دما، نور و تامین مواد مغذی را کنترل می‌کند.

بهبود رشد و عملکرد

سیستم‌های هیدروپونیک معمولاً منجر به پرورش گیاهانی با رشد سریع‌تر و عملکرد بالاتر می‌شود. که دلیل این عمر می‌تواند افزایش سطح اکسیژن موجود در محلول غذایی و عوامل محیطی می‌باشد. با افزایش سطح اکسیژن گیاه، رشد ریشه تحریک شده و جذب مواد مغذی افزایش می‌یابد. این شرایط بهینه‌ی رشد برابر است با استرس کمتر بر گیاهان و برداشت پربارتر.

مطلب مرتبط : مزایا و معایب گلخانه‌های هیدروپونیک در فصول گرم

تراکم بوته بالاتر

گیاهانی که در خاک رشد می‌کنند، برای رسیدن به آب و مواد مغذی باید با فاصله‌های منظمی کشت شوند. تا تمامی آن‌ها به میزان مساوی از آب و مواد مغذی استفاده نمایند. از آنجایی که سیستم‌های هیدروپونیک محلول مواد مغذی بیشتری را به ناحیه ریشه ارائه می‌دهند، به همین جهت گیاهان قادر به رشد در فضایی نزدیک‌تر و بدون رقابت هستند.

توانایی گیاه برای رشد در هر مکانی

بر خلاف باغ‌های سنتی که نیاز به فضای بیرونی برای گیاهان دارند، سیستم‌های هیدروپونیک به راحتی در بسیاری از خانه‌ها، صرف نظر از اندازه یا مکان آن‌ها گنجانده می‌شوند.

مصرف آب کمتر

اگرچه سیستم‌های هیدروپونیک برای رشد گیاهان عمدتاً به آب وابسته هستند، ولی با تمام این اوصاف، 80 تا 90 درصد آب کمتری نسبت به گیاهانی که در زمین رشد می‌کنند مصرف می‌کنند. در باغبانی سنتی، مقدار زیادی آب به خاک اعمال می‌شود تا رطوبت کافی به ناحیه ریشه برسد. هنگام حرکت در خاک، آب تبخیر می‌شود و تنها درصدی از آن به ریشه می‌رسد. ولی در روش هیدروپونیک، آب بلافاصله به ریشه‌ها می‌رسد و مقدار کمی از تبخیر از دست می‌رود.

آفت کمتر

با توچه به اینکه این سیستم یک سیستم فضای بسته است، آب و خاک با بقایای کودها یا آفت کش‌ها آلوده نمی‌شوند. سیستم‌های هیدروپونیکی که در داخل خانه هستند، آفات در آنها زیاد شایع نیست و ورودی‌های کنترل شده‌ای دارند. همچنین نفوذ حشرات به سیستم و حمله به گیاهان دشوارتر است. در نتیجه مشکلات کمتر آفات، به معنای نیاز کم یا بی‌نیازی به آفت کش است.

برداشت آسان‌تر گیاهان بالغ

گیاهانی که در سیستم‌های هیدروپونیک رشد می‌کنند معمولاً روی پیشخوان‌ها، نیمکت‌ها، میزها و غیره رشد می‌کنند که اکثر پرورش دهندگان آنها را در ارتفاع کمتر قرار می‌دهد. برداشت گیاهان بالغ در ارتفاع کم آسان‌تر است، زیرا نیازی به خم شدن یا زانو زدن نیست. این یک مزیت مهم کشت هیدروپونیک، برای پرورش دهندگان با تحرک محدود یا بیماری‌های جسمی است که آنها را از باغبانی در سطح زمین باز می‌دارد.

آیا کشت هیدروپونیک در خانه قابل اعمال است؟

هیدروپونیک روشی عالی برای پرورش گیاهان سالم در خانه بدون استفاده از خاک است. در حالیکه ممکن است غیرقابل تصور به نظر برسد. گیاهانی که به روش هیدروپونیک رشد می‌کنند، عملکرد بالاتری دارند و مزایای آن بسیار زیاد است.

سخن نهایی

همانطور که گفته شد مزایای کشت هیدروپونیک موضوعی است که می‌تواند آن‌را از سایر نوع کشت‌ها مجزا کند. این موضوع راه حل‌های بسیاری را برای چالش‌های کشاورزی سنتی فراهم می‌کند. در سال‌های اخیر شیوه‌های استاندارد کشاورزی سنتی، نگرانی‌ها‌ی زیادی در مورد فرسایش خاک، مصرف زیاد آب و شیوع بیماری‌های ناشی از غذا دارد. ولی پیشرفت‌های اخیر در کشاورزی و سیستم کشت هیدروپونیک نوید بخش رفع بسیاری از این نگرانی‌ها است.