صادرات گوجه‌فرنگی در ایران و جهان
اوضاع صادرات گوجه فرنگی در جهان و ایران چگونه است؟ کدام کشورها در صدر تولیدکنندگان و صادرکنندگان گوجه‌فرنگی قرار دارند؟ کدام کشورها توانسته‌اند در این حوزه موفق عمل کنند؟ در این مقاله نگاهی به آمار صادرات گوجه‌فرنگی در سطح جهان خواهیم انداخت.
صادرات گوجه فرنگی در بازار جهانی
میزان تولید سالانه گوجه‌فرنگی در جهان حدود ۱۶۰میلیون تن است. این میزان سه برابر بیشتر از کشت سالانه سیب‌زمینی و شش برابر بیشتر از کشت سالانه برنج است.
تقریباً یک‌چهارم گوجه‌فرنگی‌های برداشت‌شده در سراسر جهان، در صنعت فراوری این محصول مانند تولید رب گوجه‌فرنگی، مصرف می‌شوند. این موضوع موجب شده که گوجه‌فرنگی محصولی با میزان تقاضای بالا در جهان باشد.
تولیدکنندگان گوجه‌فرنگی در جهان
برای آن که بتوانیم به دیدگاه جامعی درباره صادرات گوجه‌فرنگی برسیم، باید ابتدا نگاهی به وضعیت تولید این محصول زراعی بیندازیم. گوجه‌فرنگی معمولاً در مناطق خوش آب و هوا پرورش می‌یابد. بخش عمده‌ای از گوجه‌فرنگی در نیمکره شمالی کاشته می‌شود.
حدود ۹۱درصد گوجه‌فرنگی تولیدشده در جهان، در نیمکره شمالی و از ماه ژوئیه تا دسامبر، یعنی از اواسط تیر ماه تا اواسط دی ماه پرورش می‌یابد. مابقی آن در نیمکره جنوبی از ماه ژانویه تا ژوئن تولید می‌شود. البته در این میان، باید کشور برزیل را استثنا دانست؛ چرا که تنها کشور در نیمکره جنوبی زمین است که همزمان با نیمکره شمالی، بیش از یک میلیون تن گوجه فرنگی در سال فراوری و تولید می‌کند.
با وجود صنایع مرتبط با فراوری گوجه‌فرنگی در بسیاری از کشورها، تولید این محصول به شدت متمرکز است و ده کشور برتر در زمینه تولید گوجه‌فرنگی، حدود ۸۳درصد از تولید کلی این محصول را به خود اختصاص داده‌اند.
با این وجود، در سال‌های اخیر، مقادیر فراوری‌شده در خارج از این ده کشور، مدام در حال افزایش و سهم آن‌ها در بازارهای جهانی رو به کاهش است. این ده کشور عبارت‌اند از: آمریکا، ایتالیا، چین، اسپانیا، ترکیه، ایران، پرتغال، برزیل، شیلی و تونس.
آمار صادرات گوجه‌فرنگی در سطح جهان
بررسی و مقایسه بازار جهانی در سال ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ با سال‌های قبل، نشان می‌دهد که مصرف گوجه‌فرنگی و محصولات فراورده آن به طور چشمگیری افزایش یافته است. دلیل این موضوع را شاید بتوان در افزایش خرده‌فروشی این محصولات در فصل بهار جست‌وجو کرد.
در سال ۲۰۱۹، فروش جهانی گوجه‌فرنگی‌های صادراتی بالغ بر ۹بیلیون دلار تخمین زده شد. در مجموع، از سال ۲۰۱۵ ارزش صادرات گوجه‌فرنگی و حمل و نقل آن ۵.۸درصد افزایش پیدا کرد و از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۱۹ این میزان تا ۶.۲درصد کاهش یافت.
در سال ۲۰۲۰، کشور مکزیک با صادرات گوجه‌فرنگی به ارزش ۲.۲بیلیون دلار، معادل ۲۴.۱درصد از مجموع صادرات جهانی این محصول را به خود اختصاص داد. کشورهای هلند، اسپانیا، مراکش، فرانسه، کانادا، بلژیک، ترکیه، آمریکا و چین نیز در رتبه‌های بعدی قرار دارند. همین آمار به تنهایی نشان می‌دهد که تا چه اندازه صادرات گوجه فرنگی در بازار جهانی اهمیت دارد.
صادرات گوجه فرنگی و فلفل دلمه ای آتاویتا به کشور روسیه، بیشترین مقدار صادرات این محصول به بازارهای جهانی در ایران است. این محصولات درجه یک گلخانه‌ای با کشت هیدروپونیک به بازارهای میوه و تره‌بار برای مصرف تازه عرضه می‌شوند.