هزینه احداث گلخانه هیدروپونیک

کشت هیدروپونیک یا اصطلاحا آب‌کشت، امروزه طرفداران بسیار زیادی پیدا کرده است و اغلب کشاورزان و زراعت‌کاران به آن روی آورده‌اند. برخی از سرمایه‌داران نیز امروزه در احداث گلخانه‌های هیدروپونیک در متراژ بسیار بزرگ سرمایه‌گذاری می‌کنند. زراعت در این کشت بیشتر به‌صورت اتوماتیک بوده و در مصرف آب و برق، به‌خوبی صرفه‌جویی می‌شود. همچنین در این سبک کشت به نیروی انسانی کمتری نیز نیاز است. قبل از اقدام به احداث چنین گلخانه‌ای، باید هزینه‌های مورد نیاز آن را برآورد کرده و تخمین بزنید. ما در این مقاله انواع هزینه‌هایی که برای احداث یک گلخانه هیدروپونیک باید پرداخته شود را بررسی می‌کنیم.

عوامل مؤثر بر روی هزینه تأسیس گلخانه هیدروپونیک

به‌طورکلی هزینه مورد نیاز برای تأسیس یک گلخانه هیدروپونیک به عوامل مختلفی وابسته است، به همین دلیل نمی‌توان یک قیمت نهایی کلی برای آن در نظر گرفت. در این قسمت چند عامل که بر روی هزینه احداث تأثیر می‌گذارند را بررسی می‌کنیم.

نوع محصول

اولین کاری که برای احداث گلخانه باید انجام دهید، این است که محصول یا محصولات موردنظر خود را انتخاب کنید. شیوه کشت و شرایط نگهداری محصولات مختلف با یکدیگر متفاوت است و شما باید دقیقا مشخص کنید که می‌خواهید به تولید چه محصولی بپردازید. برای مثال شرایط دمایی و رطوبت برای هر گیاه متفاوت بوده، پس شما باید محصول خود را انتخاب کنید تا گلخانه را متناسب با کشت آن بسازید.

نوع ساختمان گلخانه

انواع گلخانه‌ها دارای چهار مدل سازه تونلی، گاتیک، قله‌ای و سیرکولار هستند. با توجه به شرایط اقلیمی منطقه احداث گلخانه، باید یکی از آن‌ها را انتخاب نمود. در ایران، سازه‌های قله‌ای و سیرکولار بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. هدف همه مدل سازه‌ها، دریافت بیشترین نور و همچنین پوشش همه سطح زمین با کمترین هزینه ممکن است. سازه‌های گلخانه قیمت‌های مختلفی دارند و بسته به انتخاب سازه مناسب شما، هزینه احداث گلخانه، متفاوت خواهد شد.

سیستم آبیاری

در روش کشت هیدروپونیک ریشه گیاه درون خاک قرار نمی‌گیرد و مواد مغذی مورد نیازش از طریق محلول‌های غذایی متفاوت به او می‌رسند. در این نوع کشت، روش‌های مختلفی برای آبیاری و رساندن محلول‌های مورد نیاز به گیاه وجود دارد. روش‌های آبیاری که در این کشت استفاده می‌شوند، به دو نوع دستی و اتوماتیک تقسیم می‌شوند که به طبع روش اتوماتیک هزینه بیشتری را به دنبال خواهد داشت.

روش اتوماتیک شامل روش جزر و مد، روش DWC، روش قطره‌ای و روش NFT می‌شود. شما می‌توانید با توجه به محصول مورد نظر خود، سازه گلخانه و عوامل دیگر، هرکدام از این شیوه‌های آبیاری را که هزینه‌های متفاوتی نیز دارند، برای گلخانه خود تهیه کنید. برای تهیه یک سیستم آبیاری مناسب می‌توانید از یک کارشناس کشاورزی کمک بگیرید.

سیستم تأمین رطوبت

رطوبت گلخانه موضوع بسیار مهمی است که باید برای حفظ سلامت گیاهان به آن توجه ویژه‌ای داشته باشید. در فصل تابستان که هوا گرم و رطوبت آن پایین است و همچنین در زمستان که هوا رو به خشکی می‌رود، اغلب از مه‌پاش برای افزایش رطوبت فضای گلخانه استفاده می‌کنند. از طریق تهویه مناسب نیز تا حدی می‌توانید اقدام به ایجاد رطوبت در گلخانه کنید.

بستر کشت

انتخاب بستر کشت مناسب نیز از دیگر عواملی است که بر روی هزینه مورد نیاز احداث گلخانه تأثیر می‌گذارد. بسترهای کشت مختلفی نظیر کوکوپیت، پرلیت، پشم سنگ و … وجود دارند که شما می‌توانید استفاده کنید. برای انتخاب بستر کشت به محصول مورد نظر خود توجه کرده و از یک مهندس علوم کشاورزی نیز مشورت بگیرید.

هزینه‌های قبل از احداث گلخانه هیدروپونیک

حال که تا اینجا با عواملی که بر روی هزینه احداث گلخانه تأثیر گذاشته و باعث کم یا زیاد شدن آن شده آشنا شدیم، تک‌به‌تک به ‌مرور هزینه‌های مورد نیاز می‌پردازیم. در ابتدا به سراغ هزینه‌های پیش از احداث می‌رویم.

خرید یا اجاره زمین

در مرحله اول شما باید زمینی در اختیار داشته باشید تا بتوانید در آن گلخانه احداث کنید. برای کشت هیدروپونیک اغلب توصیه می‌شود که زمینی به وسعت 5000 مترمربع تهیه کنید و 3000 مترمربع از آن را تبدیل به گلخانه کنید. در زمین‌های با ابعاد کوچک‌تر، فرآیند سوددهی دیرتر به دست خواهد آمد. شما می‌توانید چنین زمینی را خریداری کنید و یا اگر قدرت خرید آن را ندارید، زمین را اجاره کرده و مبلغی را ماهیانه در ازای آن پرداخت کنید.

تهیه بذر و کود

شما برای کشت هر محصولی به بذر آن نیاز دارید. برای خرید بذر بهتر است از مدل‌های باکیفیت خریداری کنید تا بتوانید محصول خوبی پرورش دهید. برای کشت هیدروپونیک اغلب از محلول‌های مغذی مختلف به‌عنوان کود استفاده می‌کنند و از این راه، مواد مورد نیاز گیاه را به آن می‌رسانند. در تهیه محلول‌های مغذی نیز دقت کرده و متناسب با محصول خود خریداری کنید.

دریافت مجوزها

احداث گلخانه نیز مانند احداث کارخانه‌ها و مشاغل این‌چنینی، نیاز به دریافت مجوزهای لازم، دارد. شما برای اجازه احداث گلخانه، لازم است در علوم کشاورزی تجربه و سررشته داشته باشید؛ در غیر این صورت باید هزینه‌ای را به کلاس‌ها و دوره‌های آموزش اختصاص دهید تا بتوانید مدارک مربوط به آن‌ها را دریافت کنید.

درصورتی‌که قبلا هم کشاورزی انجام داده‌اید و مدارک مورد نیاز را دارید، می‌توانید از طریق همان مدارک برای دریافت مجوزهای لازم، اقدام کنید. همچنین اگر شما برای احداث گلخانه، نیاز به گرفتن وام بانکی دارید، ابتدا باید برای دریافت پروانه تأسیس گلخانه اقدام کنید و سپس با داشتن پروانه، وام مورد نیاز خود را بگیرید.

هزینه‌های احداث گلخانه هیدروپونیک

بعد از اینکه تمام‌کارهای لازم پیش از احداث را انجام دادید، به قسمت اصلی، یعنی قسمت احداث می‌رسیم. این قسمت ‌هم هزینه‌های خاص خودش را دارد. مهم‌ترین این هزینه‌ها از قرار زیر هستند:

تجهیزات مورد نیاز برای ساخت سازه

بعد از اینکه سازه مورد نظر خود را انتخاب کردید، باید به فکر خرید تجهیزات مورد نیاز برای ساخت آن باشید. فونداسیون، پوشش گلخانه، دیوارکشی، انشعابات، برق‌رسانی و بعدازآن تجهیز گلخانه را باید در برنامه کاری خود قرار دهید. در ساخت گلخانه‌ها دو نوع لوله گالوانیزه گرم و سرد استفاده می‌شود. نوع گرم این لوله کمی گران‌تر است. شما می‌توانید از هرکدام که بخواهید استفاده کنید.

هزینه نصب تجهیزات

بعد از اینکه تجهیزات لازم برای ساخت گلخانه را خریداری کردید، باید اقدام به نصب آن‌ها کنید. برای نصب تجهیزات، شما باید با یک تیم مجرب قرارداد ببندید. هزینه‌هایی که تیم‌های نصب دریافت می‌کنند بسته به شیوه کار و تجربه آن‌ها متفاوت است. اگر تیم نصب در نزدیکی شما نباشد و مجبور باشد مسافت طولانی را بیاید یا از استانی به استان دیگر سفر کند تا تجهیزات گلخانه شما را نصب کند، هزینه دریافتی‌اش بیشتر خواهد شد.

راه‌اندازی سیستم آبیاری هیدروپونیک

در قسمت‌های قبلی روش‌های مختلفی که برای آبیاری کشت هیدروپونیک وجود دارد را بیان کردیم. بعد از اینکه روش مورد نظر خود را انتخاب کردید، باید آن را راه‌اندازی کنید. برای راه‌اندازی سیستم آبیاری باید لوازم مورد نیاز یعنی پمپ آب و قطع کن اتوماتیک، لوله‌های مخصوص، شلنگ‌ها و… را خریداری کرده و آن‌ها را نصب نمایید تا سیستم آبیاری شما آماده‌به‌کار شود.

خرید سیستم گرمایشی

در فصول سرد، اثر گلخانه‌ای تا مقداری باعث گرم شدن گلخانه‌ها می‌شود، اما این مقدار اصلا کافی نیست به همین دلیل باید برای خرید سیستم گرمایشی مناسب، اقدام کنید. سیستمی که انتخاب می‌کنید باید قدرت کافی برای گرم کردن گلخانه در سردترین روزهای سال را داشته باشد و همچنین بتواند به‌صورت کاملا یکنواخت حرارت را در گلخانه پخش کند. گرمایش یکنواخت باعث کاهش بیماری‌های گیاهان و همچنین رشد بیشتر آن‌ها می‌شود.

برای خرید یک سیستم گرمایشی مناسب به شرایط آب‌وهوایی منطقه، مساحت گلخانه و نوع پوشش آن و همچنین میزان هدر رفت گرما دقت داشته باشید. به‌طورکلی دو نوع سیستم گرمایش موضعی و مرکزی برای گلخانه‌ها وجود دارد. در سیستم موضعی، بخاری‌ها در نقاط مختلف قرار گرفته و به گرمایش اطراف خود می‌پردازند. این روش برای هر مترمربع در حدود 110 هزارتومن هزینه نیاز دارد. عملکرد روش مرکزی به این صورت است که یک یا چند دیگ بخار را در محلی قرار داده و آب داغ یا بخارآب تولیدشده توسط آن‌ها را از طریق لوله‌های مخصوص به نقاط مختلف گلخانه می‌فرستند و به همین ترتیب به‌صورت کاملا یکنواخت به گرمایش گلخانه می‌پردازند. این روش برای گلخانه‌های زیر یک هکتار توصیه نمی‌شود. هزینه سیستم گرمایش مرکزی برای هر مترمربع در حدود 300 تا 350 هزار تومان است.

خرید سیستم سرمایشی

همان‌طور که گلخانه‌ها در فصول سرد نیاز به سیستم گرمایشی دارند، در فصول گرم سال نیز باید برای آن‌ها سیستم سرمایشی تهیه نمود. تابستان‌ها که خورشید به‌صورت مستقیم به زمین می‌تابد، دمای گلخانه بیش از حد گرم می‌شود؛ پس برای متعادل‌سازی دما، باید از سیستم سرمایشی استفاده کنیم. از روش‌های مختلفی نظیر سیستم تهویه مناسب، فوگر، سیستم فن و پد، شیدینگ یا سایه‌انداز برای خنک کردن فضای گلخانه خود استفاده کنید.

سیستم‌های تهویه، هوای محیط را از حالت راکد خارج کرده و با کم کردن تنش گرمایی، فضای مناسب‌تری را برای رشد گیاهان ایجاد می‌کنند. سیستم فوگر یا مه پاش، از طریق تبخیر آب و بدون خیس شدن زمین و گیاهان، باعث خنک شدن فضا می‌شود. در سیستم فن و پد، با مکش فن از یک سمت گلخانه، در سمت دیگر آن ذرات آب به‌صورت معلق وارد هوا می‌شوند و برای تبخیر شدن گرمای محیط را به خود جذب می‌کنند. شیدینگ درواقع شامل یک توری بوده که جزء تجهیزات اصلی گلخانه محسوب می‌شود و ضمن کاهش دمای آن، از تابش مستقیم نور خورشید به گیاهان نیز جلوگیری می‌کند.

تهیه سیستم‌های تأمین رطوبت

میزان رطوبت در گلخانه‌ها اهمیت بسیار زیادی دارد و حتما باید ثابت باشد. گیاهان مختلف به میزان رطوبت متفاوتی برای رشد بهتر نیاز دارند، برای مثال رطوبت مورد نیاز گوجه‌فرنگی با فلفل دلمه‌ای متفاوت است. مه‌پاش‌ها گزینه خوبی برای تأمین رطوبت گلخانه در تابستان و زمستان هستند و اغلب مورد استفاده قرار می‌گیرند.

هزینه نگهداری گلخانه هیدروپونیک

اگر فکر می‌کنید بعد از احداث گلخانه هیدروپونیک دیگر نیاز به هزینه‌ای ندارید، باید به شما بگوییم سخت در اشتباه هستید. برای تولید بهتر محصولات و همچنین عملکرد بهینه، باید هزینه‌های مختلفی در باب نگهداری از آن درنظر داشته باشید.

نورپردازی مصنوعی

نور مصنوعی نیز از دیگر تجهیزات مورد نیاز گلخانه‌های مدرن به‌حساب می‌آید. کاربرد این‌گونه نورها در شهرهایی که آب ‌و هوای ابری و آسمانی تیره دارند، زیاد است. شهرهای شمال و غرب کشورمان که اغلب آفتاب زیادی ندارند، شامل این گروه می‌شوند.

سیستم اتوماسیون

سیستم اتوماسیون درواقع سیستم هوشمند گلخانه است که توسط آن می‌توان پارامترهای مختلف مثل رطوبت و دمای هوای گلخانه را اندازه‌گیری کرد. همچنین توسط این سیستم می‌توان به‌صورت کاملا آنی پارامترهای اندازه‌گیری شده را کنترل و تنظیم نمود. این سیستم می‌توانید نمودار تغییرات پارامترهای مختلف را نیز توسط نمایشگرهای خود به شما نشان دهد. با نصب سیستم اتوماسیون شما می‌توانید تمام دستگاه‌های موجود در گلخانه را تنظیم یا روشن و خاموش‌کنید.

توری ضد حشره

حشرات همیشه باعث انتقال آفات و انواع بیماری‌ها به گیاهان می‌شوند. شما می‌توانید با نصب توری ضد حشره در گلخانه به مبارزه با آفات بپردازید و از بروز انواع بیماری‌های ویروسی در گیاهان خود جلوگیری کنید. استفاده از این توری به‌خصوص در مناطقی که حشرات پرنده زیادی داشته و گیاهانشان دچار آفت می‌شوند، بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد.

هزینه‌های جانبی

بعد از بررسی هزینه‌های اصلی احداث یک گلخانه، نوبت به هزینه‌های جانبی می‌رسد. هزینه‌های جانبی شامل سه مورد می‌شود.

خرید کف‌پوش

پوشش کف گلخانه هیدروپونیک می‌تواند به‌صورت بتن و یا کف‌پوش باشد. استفاده از کف‌پوش بیشتر توصیه می‌شود، چراکه هم قیمت بسیار مناسبی دارد و هم می‌تواند از آفات نیز جلوگیری کند. کف پوش‌های گلخانه‌ای اغلب دارای ماندگاری بالایی هستند و استفاده از آن‌ها مزیت‌های مختلفی به دنبال دارد. با خرید کف‌پوش شما می‌توانید از رشد علف‌های هرز در کف گلخانه جلوگیری کنید. راحتی نظافت کف‌پوش‌ها نیز از دیگر مزیت‌های آن‌ها محسوب می‌شود.

فن سیرکوله

فن سیرکوله به بهبود گردش هوا در گلخانه کمک می‌کند، به همین دلیل استفاده از آن باعث می‌شود تا هم دمای گلخانه به‌صورت یکنواخت باشد و هم محصولات شما از آفات به دور باشند.

سیستم برق

بسیاری از بخش‌های کشت هیدروپونیک، به‌صورت اتوماتیک انجام می‌شود؛ به همین دلیل برای این کشت نیاز به یک موتور برق قوی دارید که بتواند به تمام نیازهای گلخانه شما به‌خوبی پاسخ دهد.

سخن آخر

در این مقاله سعی کردیم تا صفرتا صد هزینه‌های مصرفی برای احداث گلخانه هیدروپونیک را بررسی کنیم. به‌طورکلی هزینه‌های مورد نیاز به چند بخش هزینه‌های پیش از احداث، هزینه‌های احداث، هزینه‌های نگهداری و هزینه‌های جانبی تقسیم می‌شوند. هرکدام از این بخش‌ها دارای زیرشاخه‌هایی بوده که به‌صورت مفصل به توضیح تک‌به‌تک آن‌ها پرداختیم. شما با مطالعه این مقاله می‌توانید به پاسخ تمام سؤال‌های خود درباره هزینه‌های تأسیس یک گلخانه هیدروپونیک دست یابید.