نور مصنوعی گلخانه چیست؟

نور در واقع یک عنصر کلیدی برای تحریک فرآیند فتوسنتز در گیاهان می‌باشد. روشنایی مخصوص برای رشد گیاه اغلب در مناطقی بکار گرفته می‌شود که نور طبیعی در آن به اندازه کافی وجود ندارد. مثلا در ماه‌های زمستان ممکن است گیاهان در ساعات متمادی روز نور کافی برای رشد نداشته باشند. از این رو از نور مصنوعی گلخانه برای افزایش زمان دسترسی گیاهان به نور استفاده می‌شود.

نور مخصوص رشد گیاهان طیفی از نور مشابه تشعشع خورشید و یا طیفی از نور است که تمامی نیازهای گیاهان برای رشد بهینه را فراهم می‌کند. گیاهان در نور و دمای گوناگونی رشد می‌کنند از این رو بر اساس نوع گیاه و مرحله رشد آن (جوانه زنی، گلدهی، میوه‌دهی) محدوده طیف مشخصی لازمست. فاکتورهای دیگری نیز در سیستم نوری گلخانه موثر می‌باشد که در این مقاله به خاصیت نورهای مختلف و انواع آن اشاره خواهیم کرد.

نور مصنوعی چیست؟

قطعا می‌دانید که هر گیاهی برای رشد و نمو 3 نیاز اساسی دارد و مهمترین آن نور است. در حقیقت گیاهان برای اینکه رشد مناسبی داشته و همواره سرحال بمانند، نیاز به یک منبع نور غنی دارند. نور خورشید بی شک مهمترین منبع نورییست که در طبیعت وجود دارد. اما همانطور که در مقدمه نیز گفته شد، در برخی از ماه‌های سال نور خورشید به اندازه کافی در اختیار گیاهان قرار نمی‌گیرد از این رو باید یک منبع نور دیگری در اختیار گیاه قرار داده شود که در اینصورت باید از نور مصنوعی استفاده شود.

‌

تاریخچه نور مصنوعی

بهتر است قبل از آنکه به بررسی مزایا و کاربردهای نور مصنوعی برای گیاهان بپردازیم، تاریخچه این نورها را بدانیم. در حدود سال 1600 میلادی، اولین گلخانه جهان در کشور هلند تاسیس شد و از آنجایی که این کشور در پرورش انواع گل و گیاه مرکزیت داشت، دست‌اندرکاران این گلخانه نور را به عنوان یکی از نیازهای مهم گلخانه مورد توجه قرار دادند.

رفته‌رفته برای تامین نور لازم جهت رشد گیاهان، از لامپ‌های متال هالید، فلورسنت یا بخار سدیم استفاده می‌شد. با گذر زمان در سال 1960 لامپ ال‌ای‌دی با رنگ قرمز (ترکیبی از آلومینیوم، گالیوم و آرسنایو) رواج پیدا کرد. در دهه 70 میلادی لامپ‌های LED با رنگ‌های نارنجی، سبز، زرد و آبی نیز روانه بازار شدند و سپس در اواخر دهه 80 میلادی بهره‌برداری از این نور بیشتر شده و به این ترتیب نور مصنوعی گلخانه برای رشد گیاهان، روند تکاملی خود را طی کرد.

مزایای نور مصنوعی گلخانه

• ایجاد نوری مفید برای فتوسنتز گیاهان
• افزایش سرعت رشد گیاهان
• قابلیت مدیریت و کنترل زمان مفید برای نوردهی به گیاهان
• کنترل زمان باروری و رسیدن میوه گیاهان
• ماندگاری بالاتر گیاهان

انواع نور مصنوعی گلخانه برای رشد گیاهان

همانطور که در مقدمه مقاله نیز گفته شد، نور مصنوعی گلخانه برای رشد گیاهان، در انواع مختلف و با توجه به نوع گیاهان وجود دارد. برای استفاده از این نورها باید آن را درست در بالای گیاه قرار داد تا تابش به صورت کامل انجام شود. در حالت کلی سه نوع اصلی از سیستم‌های روشنایی گلخانه با نور مصنوعی وجود دارد:

1. فلورسنت
2. چراغ های رشته ای
3. لامپ های سدیمی فشار بالا

در ادامه می‌خواهیم به انواع نور مصنوعی گلخانه که برای رشد گیاهان استفاده می‌شود، اشاره کنیم:

لامپ فلورسنت

لامپ فلورسنت یکی از به صرفه‌ترین و بهترین انواع نور مصنوعی است. این نوع لامپ‌ها برای قراردادن در نزدیک برگ گیاهان بسیار مناسب می‌باشند چرا که داغ شدن در آنها صورت نمی‌گیرد. بهترین فاصله برای قراردادن این لامپ‌ها از برگ گیاهان، فاصله 30 سانتی‌متری می‌باشد. نکته قابل ذکر اینکه نور سفید حاوی مجموعه‌ای کامل از طول موج‌هاست و به همین دلیل استفاده از این نوع لامپ‌ها مناسب است.

لامپ فلورسنت 20 و 40 واتی برای کاشت و پرورش بذر عالی می‌باشد. از این لامپ برای تولید محصولات کشاورزی یکساله و همچنین پرورش گیاهان آپارتمانی استفاده می‌شود. این لامپ دارای طول عمر بالایی بوده و 2 برابر بیشتر از لامپ‌های رشته‌ای بازدهی دارد.

نور ال‌ای‌دی LED

یکی دیگر از انواع نور مصنوعی برای گیاهان، نور LED می‌باشد. این نوع نور به عنوان یکی از منابع کم مصرف و کم حرارت شناخته می‌شود. نور LED به دلیل ساختاری که دارد در انواع مختلفی وجود دارد بنابراین باید توجه داشته باشید که هر نور ال‌ای‌دی نمی‌تواند برای پرورش گیاهان شما مناسب باشد.

شما برای پرورش گیاهان نیاز به نوری دارید که ترکیبی از طول موج‌های آبی و قرمز باشد تا بتواند مورد پسند گیاه قرار گیرد. لامپ‌های ال‌ای‌دی مخصوص رشد گیاهان گلخانه ای طول موج های ایده‌آل برای رشد گیاه را فراهم می‌کند اما قیمت بالایی دارند.

لامپ های رشته ای

یکی دیگر از انواع نور مصنوعی گلخانه برای رشد گیاهان که ارزان قیمت است، لامپ رشته ای می‌باشد. اما از آنجایی که این لامپ ها حرارت و گرمای زیادی تولید می‌کنند، باید با فاصله بیشتری (60 سانتی متر) نسبت به گیاه قرار گیرند. طول موج قرمز در این لامپ ها بیشتر است بنابراین بهتر است از یک منبع نور مکمل طیف آبی جهت متعادل کردن طیف نوری موردنیاز برای گیاهان، استفاده کرد.

استفاده از این نوع لامپ به تنهایی جهت تامین نور موردنیاز گلخانه، توصیه نمی‌شود و باید نسبت آن به این صورت باشد که دو سوم نور از لامپ‌های فلورسنت و یک سوم از لامپ‌های رشته ای باشد.

لامپ های سدیمی

لامپ های سدیمی به لامپ های تخلیه گاز شدت بالا یا HID نیز معروف هستند. اینگونه لامپ ها ساختاری مانند لامپ‌های فلورسنت دارند اما میزان نور و گرمای خروجی آن نسبت به لامپ های فلورسنت بالا بوده و وسعت بیشتری را تحت پوشش قرار می‌دهد. لامپ های سدیمی به دلیل داشتن قاب انعکاسی نور را بهتر به سمت گیاهان هدایت می‌کنند و به همین دلیل از محبوبیت بالایی برخوردار هستند. این گونه لامپ ها بیشترین کارایی را در گلخانه داشته و از انواع آن می‌توان به لامپ های بخارسدیم (HPS) و متال‌هالید (MH) اشاره کرد.

لامپ های سدیمی علاوه بر قدرت فوق العاده ای که در تولید نور دارند، از طول عمر نسبتا بالایی نیز برخوردارند. تولید گرمای این نوع لامپ ها بالا بوده و باید در فواصل 100 تا 150 سانتی‌متر از گیاهان قرار بگیرند. همچنین این لامپ ها به دلیل دارا بودن طیف نوری قرمز، موجب افزایش انرژی در گیاهان شده و در نتیجه باروری آنها را نیز افزایش می‌دهند.

نور مصنوعی در گلخانه‌های هیدروپونیک ارس تارلا امین

در این مقاله با انواع نورهای مصنوعی آشنا شدید. همانطور که مطالعه کردید، نور مصنوعی می‌تواند رشد گیاهان را بهبود ببخشد، از این رو استفاده از نور مصنوعی در گلخانه های هیدروپونیک بسیار کاربرد دارد. نور مصنوعی گلخانه های هیدروپونیک ارس تارلا امین و امیر از نوع سدیمی است که بصورت کاملا اصولی و با توجه به نوع گیاهان، مهندسی شده است.

اگر قصد احداث گلخانه دارید، تامین نور تنها بخشی از تجهیزات لازم برای گلخانه است. ما در مقاله “تجهیزات لازم برای گلخانه هیدروپونیک” به صورت مفصل به آن پرداخته‌ایم. از جمله این لوازم می‌توان به سینی رشد، تایمر، پمپ هوا، سیستم تهویه، پمپ شناور و… اشاره کرد.